Pieprzyki – kiedy udać się do dermatologa?

22.08.2022 | Догляд за шкірою тіла

Mamy je prawie wszyscy i wszyscy powinniśmy się nim przyglądać. Pieprzyki, bo o nich mowa, występują u większości ludzi o jasnej skórze. Przeciętny Polak ma ich około 20. Większość z tych znamion nie budzi niepokoju. Są jednak takie, które powinny nas skłonić do wizyty w gabinecie dermatologa.

CZYM JEST PIEPRZYK?

„Pieprzyk” to potoczna nazwa znamienia barwnikowego, czyli zmiany skórnej. Jego barwa – od bardzo jasnej, przez czerwoną i brązową, aż po czarną – zależy od zawartej w nim liczby komórek barwnikowych skóry – melanocytów. Komórki te występują w warstwie podstawnej naskórka, a ich rolą jest produkcja melaniny.

Niektórzy z nas rodzą się z pieprzykami. Są to tak zwane znamiona wrodzone. Jednak większość pieprzyków powstaje pod wpływem promieniowania ultrafioletowego[1] i pojawia się wraz z wiekiem. Część pojawia się na skórze wskutek infekcji wirusowej, jeszcze inne mogą mieć podłoże genetyczne. Skłonność do powstawania pieprzyków zależy od całkowitej ilości melaniny, jaką mamy w organizmie. Jeśli nasza skóra ma kontakt ze słońcem, to melanocyty namnażają się w skórze i intensywnie produkują melaninę, która ma nas chronić przed promieniowaniem UV. W wyniku tego skóra brązowieje, a w niektórych miejscach pojawiają się właśnie pieprzyki.

JAKIE SĄ RODZAJE PIEPRZYKÓW?

Oprócz znamion wrodzonych, czyli tych, z którymi się rodzimy, wyróżniamy znamiona pospolite – gładkie, okrągłe, o jednolitym kolorze. Zmiany asymetryczne to znamiona dysplastyczne. Choć na pierwszy rzut oka mogą przypominać czerniaka, nie są one złośliwe.

Charakterystyczne, niebieskie zmiany skórne, to znamiona błękitne, pojawiające się najczęściej u osób pochodzenia azjatyckiego. Wyróżniamy także znamię Mieschera, czyli pojawiający się najczęściej na twarzy lub szyi, wypukły pieprzyk, z którego mogą wychodzić włosy.

Do innych rodzajów znamion należą:

– znamię Meyersona – zmiana otoczona małym pierścieniem egzemy.

– znamię Suttona (typu halo) – również otoczona pierścieniem, ale białym.

– znamię Spitz – różowy wypukły pieprzyk, charakterystyczny dla osób o jasnej karnacji.

Wyróżniamy także skupiska podobnych pieprzyków znajdujących się tym samym obszarze ciała. Nazywamy je potocznie znamieniem zespolonym.

CZYM RÓŻNI SIĘ PIEPRZYK OD CZERNIAKA?

Warto pamiętać, że pieprzyk sam w sobie nie jest czerniakiem, jednak nierzadko czerniak może przybrać właśnie postać pieprzyka. Niektóre ze znamion określa się jako niebezpieczne, ponieważ na ich tle może rozwinąć się nowotwór złośliwy. Te zaleca się profilaktycznie usuwać. Czerniak może też powstać na skórze w miejscu, w którym wcześniej nie było zmiany barwnikowej. Do grupy ryzyka należą osoby o jasnych i rudych włosach oraz o jasnej karnacji, z piegami i licznymi znamionami. Ich skóra łatwo ulega poparzeniom słonecznym.

Aby wstępnie ocenić zmianę należy kierować się poniższymi cechami klinicznymi:

Asymmetry – sprawdzenie, czy zmiana jest asymetryczna,
Border – zwrócenie uwagi na wygląd brzegów znamienia – czy są nieregularne / postrzępione,
Colour – sprawdzenie, czy zabarwienie zmiany jest niejednolite,
Diameter / Dynamics – weryfikacja wielkości – obserwowanie, czy średnica zmiany ma więcej niż 5 mm / czy się powiększa,
Evolution / Elevation – kontrola zmiany – czy się uwypukla? czy zmienił się kształt lub kolor znamienia? czy pojawiło się swędzenie, sączenie, krwawienie?

KIEDY PÓJŚĆ Z PIEPRZYKIEM DO DERMATOLOGA?

Pierwszym i podstawowym krokiem w profilaktyce powstania złośliwych znamion jest samokontrola. U dzieci pieprzyki pojawiają się wraz z wiekiem, jednak u osób powyżej 35. roku życia ich ilość, kształt i kolor nie powinny ulegać większym zmianom. To właśnie my sami najszybciej możemy zaobserwować, czy któraś ze zmian skórnych odbiega kształtem lub kolorem od pozostałych pieprzyków. Zaniepokoić powinna nas zmiana koloru i kształtu na nieregularny. Jeśli zauważymy wyraźne różnice, warto sprawę skonsultować z dermatologiem. Ten obejrzy znamię za pomocą wielokrotnie powiększającego obraz dermatoskopu. Jeżeli specjalista uzna pieprzyk za niepokojący, może wysłać nas do chirurga onkologa, który albo wykona biopsję, albo usunie znamię i podda je dalszym badaniom.

Pamiętajmy, że na każdym etapie leczenia możemy poprosić lekarza o dodatkowe informacje i skonsultować wątpliwości. Obecnie coraz bardziej popularna staje się wideodermatoskopia, czyli komputerowe badanie znamion. Pozwala ono bezpiecznie i bezinwazyjnie mapować zmiany barwnikowe na całym ciele, a na podstawie zarchiwizowanych danych obserwować ewentualne różnice.

PAMIĘTAJ!

Powstawania pieprzyków nie da się uniknąć, można je jednak ograniczyć. Receptą jest stosowanie skutecznej i zarazem bezpiecznej metody fotoprotekcji[2]. Tego typu profilaktyka należy jednocześnie do najważniejszych zasad ochrony przed zezłośliwieniem znamion. Kremy z filtrem zabezpieczają skórę przed szkodliwym działaniem słońca i poparzeniami. Ważne, by substancje w nich zawarte były bezpieczne i łączyły pielęgnacyjno-odżywcze właściwości. Oto nasz wybór: