Czym zastąpić cukier?

Z roku na rok w naszym społeczeństwie przybywa cukrzyków, jednak prawie ⅓ z nich nie zdaje sobie sprawy z choroby. Tymczasem co 10 sekund na tę przypadłość umiera na świecie jeden człowiek. Zaniedbanie problemu może mieć bardzo poważne konsekwencje, dlatego lepiej zapobiegać rozwojowi choroby, niż leczyć jej skutki. Niezwykle istotne znaczenie ma tutaj dieta. Niemniej ważne i niemal niezbędne jest wprowadzenie właściwych nawyków żywieniowych w przypadku, gdy już borykamy się z cukrzycą. W jednym i drugim przypadku warto dowiedzieć się, czym zastąpić cukier w codziennej diecie.

LISTOPAD – MIESIĄC WALKI Z CUKRZYCĄ

Wraz z początkiem listopada Koalicja na rzecz Walki z Cukrzycą rozpoczyna swoją cykliczną akcję pod nazwą “Listopad miesiącem walki z cukrzycą”. Kampania ma na celu zwrócenie uwagi na potężny problem, jakim stała się ta bezlitosna choroba naszych czasów. 14. listopada to wyjątkowy dzień, kiedy rządy państw i organizacje podejmują zintensyfikowane działania edukacyjne, celem uświadomienia czynników ryzyka i poszerzenia wiedzy społeczeństwa na temat cukrzycy oraz jej przebiegu.

Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, związaną z nieprawidłowo funkcjonującą gospodarką węglowodanową w organizmie. Problem stanowi przede wszystkim nieprawidłowo wydzielany przez trzustkę hormon – insulina. Zwiększa ona wychwyt glukozy z krwi przez komórki organizmu. W związku z czym w krwioobiegu spada poziom tego związku, przy jednoczesnym wzroście zapotrzebowania i wielkości jego zużycia przez komórki. Cukrzyca może mieć różne oblicza od cukrzycy typu pierwszego, przez cukrzycę wtórną (hiperglikemię), po jej najpopularniejszy typ – insulinooporność. Niekiedy przybiera też postać cukrzycy ciążowej^[1], będąc zagrożeniem zarówno dla matki, jak i rozwijającego się w macicy płodu.

Diabetolodzy są zgodni, że dobrze wyedukowany pacjent ma szansę na długie życie z chorobą, która nie będzie powodowała poważnych powikłań. Osobom chorym na cukrzycę zaleca się eliminację cukru z diety, ponieważ jego spożycie powoduje gwałtowny wzrost poziomu glukozy w organizmie. Do refleksji nad składem posiłków i wyglądem naszej diety powinien skłonić nas również powtarzany przez naukowców fakt, iż biały cukier jest po prostu niezdrowy, a jego przyjemny słodki smak sprawia, że nie mogąc mu się oprzeć, wpadamy w „błędne koło” i w końcu się od niego uzależniamy.

Na szczęście zarówno dla diabetyków, jak i osób dbających o linię, chcących żyć zdrowo, czy zafascynowanych zdrowym odżywianiem, istnieje wiele zamienników tradycyjnego cukru (sacharozy).

KONTROWERSYJNE CHEMICZNE SŁODZIKI

Cukier ma niepochlebną opinię już od wielu lat. Dlatego na rynku pojawiło się sporo jego zamienników. Znajdziemy je w wielu produktach, takich jak musztardy, sosy, desery, dżemy, kandyzowane owoce, a nawet w paście do zębów i preparatach przeznaczonych do płukania jamy ustnej. Jednak niektóre substancje słodzące mogą być równie niezdrowe, co sam cukier. Ich stosowanie nie jest obojętne dla naszego organizmu. Niektóre chemiczne słodziki stosowane w nadmiernych ilościach mogą powodować wzdęcia oraz biegunki, ponieważ ulegają fermentacji w jelicie grubym.

Laktitolu (syntetycznie wytworzonego dwucukru) powinny wystrzegać się osoby cierpiące na nietolerancję laktozy, ponieważ to właśnie z niej wytwarzana jest ta substancja słodząca. Z kolei dla osób chorych na fenyloketonurię nie wskazane jest stosowanie, oznaczanego symbolem E951, aspartamu, zawierającego w swoim składzie fenyloalaninę. Ta ostatnia substancja słodząca pozostaje zresztą cały czas bardzo kontrowersyjna. Wokół potencjalnej rakotwórczości aspartamu wciąż toczą się dyskusje, a naukowcy nie poprzestają w badaniach mających wykazać całkowity wpływ tego związku na organizm.

Na koniec dodajmy, że długotrwały wpływ stosowania słodzików pochodzenia chemicznego na organizm człowieka nie jest jeszcze rozpoznany przez naukowców. Dlatego warto zachować ostrożność, stosować zamienniki cukru w odpowiednich ilościach lub sięgnąć po bardziej bezpieczne, naturalne substancje.

ZDROWE I NATURALNE ZASTĘPNIKI CUKRU

Ostatnio najbardziej popularnym i coraz lepiej dostępnym na rynku, naturalnym zamiennikiem cukru jest stewia. Dostać ją można w formie proszku, kryształków, płynu, a nawet suszonych liści. Nie zawiera kalorii i jest 350 razy słodsza niż sacharoza. Co ważne, ma ona działanie hipoglikemiczne, a więc obniża stężenie glukozy we krwi. Ma także inne zalety, takie jak hamowanie wzrostu grzybów i drożdży czy obniżanie ciśnienia krwi.

Kolejną naturalną substancją słodzącą jest erytrytol. Jest on znacznie mniej słodki od stewii, ale także od białego cukru (60-80%). Substancja ta również ma zerową wartość energetyczną i zerowy indeks glikemiczny. Nie jest metabolizowana przez ludzki organizm, dzięki czemu organizm wydala ją w niezmienionej formie.

Ksylitol, inaczej zwany cukrem brzozowym, to trzeci z kolei najpopularniejszy naturalny zamiennik dla sacharozy. Pierwotnie otrzymywany był z obróbki brzozy (tzw. ksylitol fiński), jednak z czasem odkryto, że tańszym i wydajniejszym rozwiązaniem jest pozyskanie go z kolb kukurydzy (tzw. ksylitol chiński). Różnica polega na sposobie wytwarzania – ksylitol fiński pozyskiwany jest w sposób ekologiczny, a chiński wymaga specyficznej obróbki, bardziej szkodliwej dla środowiska naturalnego. Wykorzystywana w produkcji kukurydza jest też najczęściej modyfikowana genetycznie. Ksylitol nie jest jednak polecany osobom cierpiącym na zespół jelita drażliwego, ponieważ rozkłada się w jelicie grubym.

Dla diabetyków lubiących słodycze warty uwagi może być także maltitol, kolejny naturalny zamiennik cukru. Wyróżnia go odporność na wysokie temperatury, dlatego też często używany jest do produkcji wyrobów cukierniczych dedykowanych cukrzykom.

NASZA RADA:

• Stosowanie niektórych ziół, które obniżają poziom cukru we krwi, może być wsparciem dla diabetyków. Dlatego warto regularnie pić napary z morwy białej, mniszka lekarskiego, kory cynamonu, ziela rutwicy, szałwii lekarskiej, owocu jałowca, pokrzywy, kwiatu czarnego bzu i kozieradki.

^[1] Cukrzyca w ciąży – Ziołolek (ziololek.pl) oraz Dieta kobiet z cukrzycą ciążową – Ziołolek (ziololek.pl)