Laktacja

Laktacja to naturalny, fizjologiczny proces wydzielania pokarmu przez mamę, który rozpoczyna się już w czasie ciąży. Początkowo polega na produkcji, a po porodzie także na wydzielaniu mleka. Trwa przez okres potrzebny do wykarmienia malucha, nawet do kilku lat. Lekarze zalecają karmienie piersią, ponieważ mleko mamy zawiera składniki odżywcze, przeciwciała i substancje, które wspomagają układ immunologiczny malucha. Na czym polega laktacja? Jakie problemy może napotkać mama? Wreszcie – czy laktacja ma jakieś wady?

ROLA HORMONÓW

Proces laktacji regulowany jest przez hormony. Jednym z nich jest prolaktyna. Powstaje podczas pobudzania piersi przez ssanie, które wpływa na mobilizację gruczołów mlecznych do pracy. To właśnie w momencie przystawienia dziecka do piersi, pod wpływem ssania, przysadka wytwarza prolaktynę. Robi to tym intensywniej, im częściej karmimy malucha. W ten sposób organizm mamy dostosowuje się do potrzeb pokarmowych noworodka. Za wypływ pokarmu z piersi odpowiada natomiast oksytocyna. Uwalniana jest po podrażnieniu mechanoreceptorów brodawek sutkowych, obkurcza komórki otaczające pęcherzyki mleczne i wypompowuje z nich pokarm do przewodów mlecznych. Jej produkcja zależy od samopoczucia matki. Jeśli ma ona wsparcie partnera i czuje się dobrze, wówczas już sam płacz dziecka może wywołać produkcję hormonu. Oksytocyna pełni jeszcze jedną ważną funkcję w organizmie kobiety. Powoduje obkurczanie macicy, a także ma pozytywny wpływ na system nerwowy sprawiając, że mama czuje błogość.

WROGOWIE LAKTACJI

Wrogami laktacji są zmęczenie i stres. Niepewność, lęk, czy ból skutecznie hamują produkcję oksytocyny i blokują wypływ pokarmu. Podobne negatywne działanie ma także adrenalina. Dlatego tak ważne w procesie laktacji jest samopoczucie kobiety. Karmiąca mama nie powinna odmawiać sobie odpoczynku i krótkich drzemek w ciągu dnia. Może oczekiwać od najbliższych pomocy, komfortu i przyjaznej atmosfery. W trakcie karmienia musi mieć także komfortowe warunki, jak dogodną pozycję, podnóżek czy poduszkę.

PROBLEMY Z LAKTACJĄ

Co zrobić, gdy po porodzenie mama chce karmić piersią, ale ma niewystarczającą ilość pokarmu? Przede wszystkim nie może się frustrować i stresować, bo nastroje te zahamują uwalnianie oksytocyny. Warto sobie uświadomić, że nie jest się samym, bo coraz częściej kobiety mają problemy z fizjologicznym niedoborem pokarmu. Obecnie szacuje się, że dotykają one około 3-5% mam. Kryzys laktacyjny może się przydarzyć każdej kobiecie i najważniejsze jest, by trudności związane z karmieniem piersią jej nie przerosły. Obolała i zmęczona porodem mama może nie poradzić sobie z nową sytuacją. Badania pokazują, że kobiety, które w ciąży planowały karmić dziecko piersią, a po porodzie okazało się to niemożliwe, są narażone na depresję poporodową. To szczególne niepokojące, ponieważ lekarze i położne kładą spory nacisk na zachęcanie matek do karmienia piersią, nie przygotowując ich jednocześnie na trudności.

Pamiętaj:

• Po porodzie, w szpitalu masz prawo do instruktażu dotyczącego prawidłowego przystawiania noworodka do piersi i do poznania zasad laktacji. Położne pomogą Ci zdiagnozować problem i pokażą jak poprawić skuteczność karmienia piersią.

WADY I ZALETY LAKTACJI

Warto pamiętać, że laktacja ma tak swoje zalety, jak i wady. Mleko mamy zaspokaja podstawowe potrzeby dziecka i zapewnia mu prawidłowy wzrost. Wspiera rozwój układu pokarmowego i jest lekkostrawne, więc enzymy trawienne maluszka łatwo sobie z nim radzą. Karmiąca mama lepiej znosi połóg i szybciej się regeneruje, a do tego jest mniej narażona na raka piersi, jajnika czy osteoporozę. Laktacja nie zawsze jest jednak łatwa. Niektórym mamom przychodzi to znacznie trudniej, niż innym. Kobieta może borykać się z nawałem pokarmu, zastojem i zatorem, bólem przy pierwszych karmieniach, pękającymi brodawkami i zapaleniami. Musi dostosować rytm codziennego życia do pór karmienia. Powinna być nieustannie dyspozycyjna i znajdować się przy dziecku zawsze wtedy, gdy jest głodne. Matki muszą zatem podporządkować dziecku całe swoje życie. Być dostępne zarówno fizycznie, jak emocjonalnie. To problem dla kobiet, które niedługo po porodzie chcą wrócić do pracy. W sytuacjach społecznych uciążliwe może być także samoistne wypływanie pokarmu z piersi, które nawet przy użyciu wkładek ochronnych może pozostawić widoczne ślady na bluzce. Dla jeszcze innych kobiet problemem jest zaniechanie współżycia z partnerem, ponieważ samo karmienie piersią staje się dla nich swego rodzaju doznaniem seksualnym. Istnieją ponadto poważne przeciwwskazania do karmienia piersią, jak nietolerancja laktozy, galaktozemia wrodzona u dziecka, gruźlica, AIDS, choroby psychiczne, alkoholizm i częste zapalenia piersi.

TY DECYDUJESZ

Jeszcze przed kilkudziesięcioma laty medycyna chwaliła mleko modyfikowane. Dziś lekarze i położne, a za nimi szkoły rodzenia i literatura parentingowa promują karmienie piersią. W tej trudnej sytuacji musi odnaleźć się młoda mama, która zwykle próbuje sprostać wymaganiom otoczenia. Wśród kobiet są jednak takie, które z założenia nie chcą karmić piersią. Jeśli i Ty chcesz podjąć taką decyzję, to masz do niej prawo.

Nasza rada:

• Choć WHO rekomenduje naturalne karmienie, pamiętaj, że Ty sama ostatecznie decydujesz, którą metodę wybierasz. Bez względu na to, czy kieruje Tobą dyskomfort czy przeciwwskazania.